Rzymskokatolicka parafia p.w. Podwyższenia Krzyża w Trzebieży

Trzebież – miejscowość położona nad Zalewem Szczecińskim przy ujściu Roztoki Odrzańskiej i na skraju rozległych lasów mieszanych stanowiących Puszczę Wkrzańską . Z początkiem XIV w. była znaczną posiadłością klasztoru w pobliskiej Jasienicy. W Pomorskim Kodeksie Dyplomatycznym znana jest jako „Zygrenort” prawdopodobnie obfitość ryb (Zege – sieja) w wodach Zalewu sprowadziła tu wielu rybaków dając początek osadzie do dzisiaj największemu ośrodkowi rybackiemu nad Zalewem Szczecińskim. Spore trzęsawisko dzieli osadę na dwie części Małą i Wielką Trzebież. Ta ostatnia staje się już w średniowieczu ośrodkiem administracji gospodarczej i kościelnej.

Około 1359 roku wybudowano w Trzebieży kościół katolicki pw św. Katarzyny w obowiązującym wówczas stylu romańsko gotyckim. Ściany świątyni z ręcznie obrabianej cegły stanęły na fundamencie polnych głazów związanych solidną zaprawą cementową. Budowla ta staje się miejscem modlitwy również dla mieszkańców okolicznych wiosek (Drogoradz, Niekłończyca, Kopice) tworząc centrum parafii należącej do archidiakonatu w Szczecinie. Pierwszym znanym z imienia proboszczem jest ks. Johannes (1359).

Dzieje kościoła w XV w są bliżej nieznane. Powiew reformacji kształtuje od roku 1587 społeczność gminy protestanckiej. Jednonawowe wnętrze kościoła zostaje przystosowane do potrzeb zboru, w którym niekłończycki młynarz Dawid Platen funduje galerię – zwaną chórem. Po pokoju westfalskim ziemia trzebieska w roku 1664 dostaje się pod koronę szwedzką, a wspierany przez królewską administrację były mnich augustiański Martinus Kamenski z Moraw przysparza wrogiemu dotąd kościołowi bogactw oddając rybakom ziemie należącą do parafii w dzierżawę.

Wkrótce świątynia staje się za mała w roku 1745 zostaje częściowo rozebrana, a potem rozbudowana w kształcie prostokąta z długimi wąskimi oknami zachowując jednakże stary fundament, którego kamienie są widoczne do dzisiaj, tak z zewnątrz jak wewnątrz. Na wierzy w stylu barokowym zawieszono dwa dzwony odlane kolejno w roku 1664 i 1729 w Szczecinie. W roku 1793 zbudowano nowy większy chór, a po wielkim huraganie w roku 1801gruntownie wyremontowano dach. Dokumenty wizytacyjne z roku 1814 wskazują zawsze na wielką dbałość wierzących o swoja świątynię.

Parafia trzebieska obejmowała swoim zasięgiem znaczny obszar stąd w XVIII wieku wybudowano dla potrzeb wiernych kaplicę w małej Trzebieży (dziś nie istnieje) i w Brzózkach oraz ryglowy kościół filialny w Niekłończycy (1786). W roku 1828 otwarto w Trzebieży pierwszą szkołę parafialną dotowaną przez gminę, wiernych i dodatkowo przez prężny ośrodek tutejszej administracji leśnej.

Po zakończeniu działań II wojny światowej świątynia wraca do kościoła katolickiego i otrzymuje przy poświęceniu dnia 22 września 1946 roku wezwanie Podwyższenia Świętego Krzyża. Pierwszym księdzem w powojennej Trzebieży zostaje ks. Mieczysław Mroczkowski. W kronice parafialnej pisze: „Wewnątrz kościoła zastałem tylko ławki, jedną fisharmonium zepsutą, organy mocno uszkodzone. Na środku ołtarza stała ambona, którą postarałem się usunąć. Kościół jest bardzo ubogi, szyby powybijane. Najpierw szyby powstawiano i zabezpieczono dach. Zrobiono co tylko można było zrobić”.

W roku 1946 zostaje poświęcona kapliczka przydrożna w Niekłończycy p.w. Matki Boskiej Ostrobramskiej (1listopada), kościół w Tatyni p.w. matki Boskiej Nieustającej Pomocy (8 grudnia), kościół w Jasienicy p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Do pierwszej Spowiedzi i Komunii Św. przystępuje około 50 dzieci. Około 40 par zawiera związki małżeńskie.

Od 1 czerwca 1948 r. parafię w Trzebieży obejmuje ks. Józef Kępka Dodatkowo od 17 czerwca zarządza on parafią w Nowym Warpnie. W roku 1949 przeprowadzone zostają Misje, które kończą się poświęceniem krzyży misyjnych w Trzebieży i Jasienicy.

28 sierpnia 1951 roku parafię obejmuje ks. Paweł Karchanek. Za jego rządów w parafii zdjęto balkony i zrobiono dwa boczne ołtarze, kupiono baldachim i dywany. Ks. P. Karchanek obsługiwał: Nowe Warpno, Jasienicę i Trzebież. Co kilka tygodni przyjeżdżał do kościołów filialnych w Warnołęce i Niekłończycy. W parafii pracuje do 1 września 1954r.

Ołtarz boczny

Od 1 września 1954r. parafią zarządza ks. J. Król. Wkrótce Jasienica zostaje oderwana od Trzebieży i przyłączona do Polic. Od 19 maja ks. J. Król dostaje pomocnika ks. Kobielę, któremu z dniem 20 lipca 1956r. zdaje parafię jako administratorowi.

W tym czasie naprawiono zakrystię, założono balustradę oddzielającą prezbiterium od nawy głównej kościoła

Kolejnym proboszczem trzebieskiej parafii jest Jan Abramski. Parafię obejmuje 8 października 1956r. O stanie świątyni pisze: „Tynk na ścianach kościoła był powyrywany…widok wnętrza odstraszał swym obskurnym wyglądem. Nie było żadnego ogrodzenia. Wokół kościoła pasły się zwierzęta, grzebały kury”

W roku 1956 w okresie Bożego Narodzenia parafianie przygotowani przez ks. Proboszcza wystawili jasełka pt. „Bóg się rodzi”. Zarobione pieniądze przeznaczone zostały na zakupienie wapna i cementu na ogrodzenie kościoła.

Od marca rozpoczęto usuwanie gruzu, zrównywanie placu wokół kościoła, wycinanie zbędnych krzewów i drzew, przywieziono cegły z rozebranych domów i żelazne poniemieckie płoty. Następnie rozpoczęto grodzenie placu, które potrwało do odpustu tj. do 14.09. 1957r. Wiosną zasiana została trawa i zrobiono rabaty kwiatowe. W pracach przy ogradzaniu kościoła wzięło udział 90 % parafian. Zadbano również o sam budynek kościoła – wyrównano i pomalowano ściany na zewnątrz kościoła.

W maju 1958 roku ogrodzono murem ogródek i podwórko plebanii.

W październiku w Święto Matki Boskiej Różańcowej poświęcono nową chorągiew ufundowaną przez Matki Różańcowe.

Jesienią 1957 roku rozpoczęto remont organów, które uruchomiono i przerobiono na mechaniczne. Naprawione organy po raz pierwszy zagrały w roku 1958 w Dzień Zmartwychwstania Pańskiego.

15 sierpnia ks. J. Abramski organizuje pielgrzymkę na Jasną Górę, aby podziękować Matce Najświętszej za okazane łaski.

Kolejni proboszczowie trzebieskiej parafii to:

• ks. prob. Stanisław Pecnik 1960 – 1968

• ks. prob. Bronisław Janowski 1968 – 1980

• ks. prob. kan. dr Marian Wittlieb 1980 – 1989

• ks. prob. Tadeusz Walczyk 1989 – 1994

• ks. prob. dr płk Franciszek Kamiński 1994 – 2002

• ks. prob. mgr Mieczysław Wdowiak 2002 – obecnie